Fakültelerde eğitim veren bölümler 4 yıllık lisans bölümleri olmak ile birlikte meslek yüksekokulları bünyesinde 2 yıllık ön lisans bölümleri bulunur. 2 yıllık ön lisans bölümlerinde eğitim alan kişiler genellikle 4 yıllık lisans bölümlerini kazanamadıklarından bu bölümleri tercih ederken, sonraki süreçte lisans tamamlama açısından DGS sınavına girmek zorunda kalmaktadır.

DGS Nedir?

Üniversitelerin ön lisans bölümlerini tamamlamış öğrencilerin veya mezun olma durumunda bulunan öğrencilerin yükseköğretim lisans programlarına geçiş gerçekleştirmek açısından girdikleri sınav dikey geçiş sınavı olarak tanımlanmaktadır.Yani bu sınavda elde edilen başarı ile birlikte adaylar tamamladıkları 2 yıllık bölüm için devam eden bir eğitim alarak bir lisans bölümünde 4 yıllık fakülte mezunu olabilirler.Bu durum hem iş dünyasında hem erkekler için askerlik açısından hem de meslek belirleme konusunda büyük artılar sağlamaktadır. 

Dikey Geçiş İle Yatay Geçiş Arasındaki Farklar Nelerdir?

Dikey geçiş, mantık olarak adından anlaşıldığı üzere daha üst noktaya ulaşacak bir eğitim programına geçiş sistemidir.Bilindiği üzere üzeri üniversitelerde bölümler arasında ya da fakülteler arasında hatta üniversiteler arasında yatay geçiş sınavsız şekilde yapılırken, dikey geçiş için adayın ön lisans bölümünde başarı elde ettiğini ve lisans bölümünde okuyabilecek düzeyde olduğunu belirleyen bir sınav yapılır.

DGS Başvurusunu Kimler Yapabilir?

Dikey geçiş için gerçekleştirilen ülke geneli sınava yükseköğretim programlarında ön lisans bölümlerini tamamlamak üzere olan veya tamamlamış kişiler başvurabilir.Bu noktada herhangi bir ön lisans programında okuyan kişiler kendileri için uygun olan lisans programlarına başvuru açısından bu sınava girme hakkına sahiptir.Bu kapsamda ortalama olarak her yıl yüzbinlerce kişi bu sınava başvururken, bu sayı her geçen yıl artmakta ve öğrenciler lisans bölümlerinde eğitim tamamlamak için sınavda birbiriyle yarışmaktadır.

Daha önceki yıllarda açık öğretim bölümlerinde ön lisans eğitimini tamamlamış kişiler sınavsız bir şekilde lisans tamamlama açısından bazı bölümler ve fakültelere başvurma hakkına sahipti.Fakat yakın süreçte gerçekleştirilen yeni bir düzenleme ile birlikte Eskişehir Anadolu Üniversitesi ya da farklı kentlerdeki üniversitelerin açık öğretim fakültelerinin ön lisans bölümlerinden mezun olan adayların da dikey geçiş gerçekleştirmek için bu sınavlara başvuru yapmaları gerekmektedir.

Türkiye'de eğitimini tamamlayan ve yaşamakta olan adayların bu sınava başvuru yapabilmesi gibi yurtdışında eğitim almış ve yurtdışında yaşayan adayların da bu sınava başvuru yapma hakkı bulunmaktadır.Yani yabancı üniversitelerde ön lisans bölümlerini tamamlayan adaylar da Türkiye'de gerçekleştirilen bu imtihana katılabilir.

DGS Sınav Sistemi Nasıldır?

Ön lisans eğitimini değişen üniversitelerde birçok farklı bölümde tamamlamış olan adayların girebileceği bu sınavda adaylara toplam olarak 120 adet soru sorulur.Soruların 60 adedi matematik ve 60 adedi ise Türkçe bölümlerinden gelmektedir.Yani sınav içerisinde adayların karşısına bir adet sayısal bölüm ve bir adet sözel bölüm çıkmaktadır.Bu 120 sorunun çözülebilmesi için 2 saat 30 dakika yani toplam 150 dakika süre sağlanırken, adayların son yıllarda en çok şikayet ettiği noktalardan birisi zorlayıcı bu sorulara karşı 150 dakika sürenin az olmasıdır.

Sınav kapsamında Türkçe ve matematik bölümlerinden sorulan sorularda temel matematikten alınan ön lisans matematik derslerine kadar her konuda farklı sorular bulunmaktadır. Örnek olarak Türkçe konularına bakıldığında;

·      Kelimede anlam

·      Mecaz anlam

·      Kelime yapıları

·      Söz sanatları

·      Cümleler

·      Deyimler

·      Cümle yapısı

·      Cümlede anlam

·      Anlatım biçimleri

·      Paragraf yapısı ve içeriği

·      Sözel mantık soruları yer almaktadır.

Sınavın matematik bölümü içerisinde de

·      Temel kavramlar

·      Sayılar

·      Mutlak değer ve eşitsizlikler

·      Üslü ve köklü sayılar

·      Oran orantı

·      Denklem problemleri

·      Kümeler

·      Modüler aritmetik

·      Olasılık

·      Tablo ve grafikler

·      Sayısal mantık 

·      Açı, üçgen, çokgen, çember, analitik geometri ve katı cisimler gibi geometri soruları bulunmaktadır.

DGS Ne Zaman Yapılır?

Dikey geçiş için gerçekleştirilen bu sınav ÖSYM Başkanlığı tarafından düzenlenmektedir ve her yıl içerisinde 1 defa yapılır.Genellikle ön lisans bölümlerinde mezuniyet durumunda bulunan veya mezun olmuş kişilerin daha rahat bir şekilde sınava girebilmesi açısından sınav her yıl yaz aylarında ve çoğu zaman Ağustos ayında yapılmaktadır.Sınavın yapılabilmesi için Türkiye'nin 81 vilayetinde başvuru yapılabilir ve yine 81 vilayetinde sınav merkezlerinde sınava girilebilir.

DGS Başvurusu Nasıl Yapılır?

Başvuru işlemlerinin gerçekleştirilmesi için adayların ÖSYM Başkanlığı sayfasını takip etmeleri ve sınav başvuruları için açılan tarihlerde başvuru işlemlerini yine online olarak gerçekleştirmeleri gerekir.Adaylar, ÖSYM aday işlemleri sayfası üzerinde geçerli bir fotoğrafları ve koronavirüs salgını süresi boyunca geçerli bir HES kodu bilgileri bulunduğu sürece başvuru işlemlerini sadece birkaç dakikada tamamlayabilirler.Tamamlanan başvuru ile birlikte talep edilen sınav ücretini yatırdıktan sonra ÖSYM tarafından inceleme yapılır ve onay verildiğinde aday sınava girmeye hak kazanır.

DGS Puanlama Sistemi Nasıldır?

Dikey geçiş için başvuru gerçekleştiren her adayın puanlama sistemi için birkaç farklı ayrıntıdan yararlanılır. Örneğin bu ayrıntılar içerisinde öncelikle ÖBP olarak adlandırılan Ön Lisans Başarı Puanı hesaplama da yer alacaktır. 

Ön lisans başarı puanı, dikey geçiş için başvuru gerçekleştiren adayların mezun durumunda olmaları veya mezun olmalarına göre hesaplanan bir puandır.Bugün bazı üniversitelerde 100'lük bazı üniversitelerde 4'lük not sistemi ile notlandırma sağlandığı için her koşulda adayın diploma notu için 100’lük sisteme çevirme yapılarak ve sonrasında 0,8 katsayı ile çarpılarak ÖBP puanı hesaplanır.

Adaylar eğer ön lisans bölümünde halen okuyor yani sınava başvuru gerçekleştirdiği dönemde mezun olmamış ise diploma notu hesaplanmadığı için not ortalaması göz önünde bulundurulur.Not ortalaması 100’lük sisteme çevrildikten sonra 0,8 katsayı ile çarpılır ve ÖBP puan sonucu elde edilir. Örnek olarak bir adayın not ortalaması ya da diploma notu 4 üzerinden 3,8 ise bu not 100 puan üzerinden 95 ortalamaya denk gelecektir.Bu durumda adayın ÖBP puanı 95x08=76 olarak hesaplanacaktır.

Adayların sınav sonucunda testlerde cevaplamış olduğu sorulara bağlı olarak her 4 yanlış cevapları 1 doğru cevabı eleyecektir.Bu nedenle puan hesaplamasında adayların cevaplamış oldukları soru sayısı göz önüne alındığında, 4 yanlış 1 doğru sistemine göre net hesaplamaları yapılır.Sonrasında testlerden alınmış puanlar sayısal ve sözel standart puanlar ve ön lisans başarı puanı birleşimleri ile net puanlar haline getirilir.

Adayların sınav sonucunda puan hesaplamalarının gerçekleştirilmesi için hem sözel hem sayısal testte minimum 0,5 ham puan almış olmaları gerekmektedir. Çünkü her iki testten de 0,5 ham puan alamayan yani sadece birinden dahi almış olan kişinin puan hesaplaması yapılmaz.

Dikey Geçiş İşlemlerinin Yapılması Nasıldır?

Sınav sonucunda puanı hesaplanan adaylar herhangi bir ek puan almadan elde ettikleri sözel ve sayısal puanlar ile birlikte bir yıl geçerli olacak süre içerisinde dikey geçiş için başvurularını yapabilirler.Adaylar herhangi bir sınırlama bulunmadan istedikleri kadar yani her yıl bu sınava tekrar girme hakkına sahiptir. 

Puan hesaplaması gerçekleştirilmiş adaylar sınav süreci sonrasında açıklanan tercih takvimi içerisinde istedikleri lisans bölümleri ve üniversiteler için en fazla 30 adet tercih gerçekleştirebilir.Ancak bu konuda mutlak bir şekilde YÖK tarafından belirlenmiş çerçeve içerisinde mezun olduğunuz ön lisans bölümü ile alakadar olan lisans bölümlerini tercih etmeniz gerekmektedir.Ayrıca ÖSYM sınava giren adayların ilk tercihlerinde yerleşme sağlanmaması durumunda ek yerleştirme hakkı da tanımaktadır.Kazanılan bölüm sonrasında adayların üniversitelerde kayıt işlemlerini yaptırmaları gerekmektedir.

Adaylar tercih işlemleri sonucunda bir bölümü kazandıklarında, bu bölümde intibak sınıfı bulunmadan direkt olarak eğitime başlayabilirler.Eski dönemlerde uygulanan intibak sınıfı, öğrencilerin bu eğitimi geçmeden asil öğrenci olarak üniversiteye kaydının yapılmasının önüne geçmekteydi.Ancak bu uygulama 2011 yılında kaldırıldığı için artık üniversitenin takdirine bağlı şekilde kazanan öğrenciler belirli fark derslerini verdiklerinde, üniversitedeki asıl sınıflarından devam ederek mezun olabilirler.