Bir nevi üniversiteye giriş sınavı olsa da bu sınav sonucunda elde edilen başarıyla lisans eğitimi yerine yüksek lisans ve bazen direkt olarak doktora başvuruları yapılması mümkün olmaktadır. 

Lisansüstü sınavı çok uzun yıllardır Türkiye'de düzenli bir şekilde gerçekleştirilse de 2017 yılında gerçekleştirilen değişiklik ile birlikte sınav programı yeniden düzenlenmiştir.Bu konuda yüksek lisans veya doktora eğitimlerine başvurmak için girilen bu sınavda 50 ile 100 aralığında bir puan sistemi ile adaylar her yıl ÖSYM tarafından düzenlenen sınavlara katılmaktadır.

ALES Sistemi Nasıldır?

Akademik lisansüstü sınavı sahip olduğu değerlendirme ölçütü ile birlikte adaylarda sözel ve sayısal başarının seviyesini belirlemeyi hedefler.Zira bu kapsamda sınav içeriğinde sözel bölüm ve sayısal bölüm olmak üzere iki farklı bölüm yer alır.Adaylar katıldıkları sınavda toplam olarak 4 farklı test ile karşılaşır.Bu testlerden 2'si sayısal ve 2’si sözel bölüm olmak üzere her test içerisinde 50 farklı soru yer almaktadır.

Sınavda uygulanan içeriğe daha kapsamlı bir şekilde bakılırsa, sınavın sayısal bölümü içerisinde Sayısal-1 ve Sayısal-2 olarak adlandırılan 2 adet farklı 50'şer sorudan oluşan test bulunmaktadır.Sınavın sözel bölümüne bakıldığında da aynı şekilde Sözel-1 ve Sözel-2 olarak adlandırılan iki test içerisinde 50’şer soru yer almaktadır.

Hem sayısal hem de sözel testler kapsamında adayların bilgisi, mantık mahkemesi ve analitik çözüm becerileri ölçülmektedir.Sözel bölüm içerisindeki testlerde kelime, parça, cümle, yargılar ve mantık gibi farklı alanlarda sorular yöneltilmektedir.Bu sayede adayların dil bilgisi becerileri ve akıl yürütme becerileri ölçülür.Sayısal bölümdeki testlerde ise temel matematik işlemleri, problemler, geometri gibi alanlar yanında mantık problemleri ile adayların çözümleme ve mantıksal akıl yürütme becerileri ölçülmektedir.

Sınav sistemi içerisinde bulunan bu 200 soru içerisinden her aday almak istediği puan türüne bağlı olarak 150 adet soru çözme zorunluluğundadır.Bu kapsamda adayların 150 soru çözmesi için sınav süresi 180 dakika olarak belirlenmiştir.

ALES Ne Zaman Yapılır?

ÖSYM tarafından her yıl düzenlenen sınav takvimi ile birlikte bu takvim içerisinde lisansüstü giriş sınavı için içi farklı tarih belirlenir.Bu tarihlerden biri ilkbahar dönemi için diğeri sonbahar dönemi için olmak üzere sınav yıl içerisinde 2 defa gerçekleştirilir.Bu dönemlerde adaylar ÖSYM tarafından belirlenmiş tarihleri ve takvimi takip ederek, başvuru işlemlerini ve sınav giriş işlemlerini gerçekleştirebilirler.

ALES Sınavına Kimler Katılabilir?

Akademik lisansüstü eğitimlere katılma, personel başvuruları yapma veya doçentlik eğitimine başvuru gerçekleştirme gibi amaçlar ile düzenlenen bu sınav, en düşük konumda lisans eğitiminin son sınıfında bulunan kişiler için düzenlenmektedir.Bunun dışında elbette ki herhangi bir lisans programından mezun olacak durumda bulunanlar, lisans programını bitirmiş olanlar veya yurtdışında okuyarak gerekli denklik belgesini almış olan kişiler bu sınava başvuru yapabilir.Ayrıca bu sınavın düzenlendiği her dönem sınava tekrar girme hakkınız bulunmakla birlikte herhangi bir sınırlama uygulanmaz. 

ALES Başvurusu Nasıl Yapılır?

ÖSYM tarafından belirlenmiş takvim içerisinde ilkbahar ve sonbahar döneminde ayrı ayrı olmak üzere iki defa gerçekleştirilen yüksek lisans sınavı için başvurular yine ÖSYM'nin web sayfası üzerinden yapılır.Adaylar belirlenen başvuru tarihleri içerisinde ÖSYM aday işlemleri sayfası üzerinden kolaylıkla başvurularını sağlayabilir.

Günümüzde Türkiye'de yükseköğretim kurumu rektörlüklerinin bulunduğu her kentte ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde de Lefkoşa kentinde sınav başvuru merkezleri ve sınav giriş merkezleri yer almaktadır.Adaylar sınava girmek istedikleri noktayı tercih ettikten sonra başvuru işlemlerini tamamlayarak ÖSYM tarafından talep edilen ücreti yatırmalıdır.Bu sayede belirlenen gün ve saatte 180 dakika sürecek 150 soruluk bir sınav uygulaması yapılacaktır.

ALES Puanlama Sistemi Nasıldır?

Yüksek lisans giriş sınavı sonucunda adayların puan hesaplamaları yapılırken sözel, sayısal ve eşit ağırlık olarak 3 puan türünde hesaplama gerçekleştirilir.Bu kapsamda adayların sınavda almak istedikleri puan türüne göre 4 farklı testten 3’ünü seçerek, soruları cevaplaması gerekmektedir. Çünkü üç farklı puan türünün her biri için çözülmesi gereken testler ayrı ayrı belirtilmiştir.

Sözel, sayısal ve eşit ağırlık puanları hesaplanabilmesi için adayların çözmesi gereken testler için her adaya üç farklı test çözme imkanı sunulur. Çünkü her test içerisinde 50 soru bulunduğu için toplam olarak 150 soru cevaplanması gerekecektir.Bu kapsamda puan türlerine göre çözülmesi gereken testlere bakılırsa;

·      Sayısal alan puanı hesaplanabilmesi açısından Sayısal-1, Sayısal-2 ve Sözel-1 testleri çözülmelidir. Çünkü sayısal ağırlıklı puan hesaplaması içerisinde Sayısal-1 testi 0,35 orana sahip olurken, Sayısal-2 testi yine 0,35 ve Sözel-1 testi 0,30 paya sahiptir.

·      Sözel puan hesaplaması açısından Sayısal-1, Sözel-1 ve Sözel-2 testleri çözülmelidir.Bu tür puan hesaplaması yapılırken, Sayısal-1 testi 0,20 oran alırken, Sözel-1 ve Sözel-2 testleri her biri 0,40 orana sahiptir.

·      Eşit ağırlık puan hesaplamaları açısından Sayısal-1, Sayısal-2 ve Sözel-1 testleri çözülmelidir.Eşit ağırlık bölümünde ağırlıklı puan hesaplaması içerisinde Sayısal-1 testi 0,40 oran, Sayısal-2 testi 0,20 oran ve Sözel-1 testi ise 0,40 oran ile puan üzerinde etkili olmaktadır.

Sınav sırasında sorulara verilen cevaplarda adayların 4 yanlışın 1 doğruyu götürdüğünü unutmadan cevaplama yapması gerekmektedir. Çünkü çözülen testler içerisinde doğru yanlış sayılarına göre elde edilen netler sayesinde puan hesaplamaları sağlanmaktadır.

ALES Puanı Nerelerde Kullanılır?

Akademik lisansüstü giriş sınavı için puan hesaplamaları yapıldıktan sonra sayısal, sözel ve eşit ağırlık bölümlerinde alınmış puanlar adayların sınav süreci sonrasında gerçekleştireceği başvurularda 5 yıl boyunca geçerli konumda olacaktır.Yani alınan puan ile birlikte sınav sonrasında ki 5 yıl boyunca istenilen yükseköğretim programlarına veya doktora alımlarına başvuru gerçekleştirmek mümkündür.

Standart olarak Türkiye'de yüksek lisans sınavı sonucunda başarılı kabul edecek öğrencilerin en az 55 puan almış olması talep edilmektedir.Keza genellikle üniversitelerde yüksek lisans başvuruları veya doktora başvuruları için 55 ya da üzeri başarı puanı talep edilmektedir.Fakat bazı üniversiteler kendi belirledikleri koşullar kapsamında hem yüksek lisans hem doktora hem de kurumlardaki araştırma görevlisi veya öğretim görevlisi başvurularında daha yüksek sınav puanları talep edebilir.

Başvurular kapsamında üniversitelerde yüksek lisans için başvurmuş adayların

·      Akademik eğitim giriş sınavı puanlarına,

·      Gereken koşulda yapılan bilim sınavı veya mülakat gibi sınav sonuçlarından alınan puanlarına,

·      Yabancı dil sınavı sonucunda alınan puanlarına

·      Lisans diploma notu puanlarına göre bir ortalama hesaplanır.

Genellikle bu başvurularda yüksek lisans sınav puanı %40 veya %50 gibi bir ağırlığa sahip olabilir.

Lisansüstü sınavı sonucunda alınan puan tıpkı üniversiteye girişte sayısal, sözel ve eşit ağırlık bölümlere başvururken olduğu gibi uygun bir şekilde göz önünde bulundurularak, lisansüstü başvurular kabul edilmektedir.Adaylar üniversitelerin açtığı yüksek lisans bölümlerinde kendilerine uygun olan programlar dahilinde başvurabilirler.Güzel sanatlar ve konservatuar eğitimlerinde adaylardan yüksek lisans giriş sınavı puanı talep edilmeyebilir.