Sınav kaygısı, öğrencilerin eğitim – öğretim süreci boyunca sıkça karşılaştıkları problemler arasında yer alır. Kaygı düzeyinin çok yüksek olması hem sınava hazırlık aşamalarını hem de sınav esnasındaki performansı olumsuz yönde etkiler.
Sınav kaygısının başlıca belirtileri şunlardır:
- Sürekli sınavı düşünmek
- Ders çalışırken konsantre olamamak
- Okuduğunu anlamakta ve öğrenilen bilgileri hatırlamakta güçlük çekmek
- Ders çalışma konusunda isteksizlik ve erteleme eğilimi
- Çalıştığının karşılığını alamamak
- Akademik başarıda belirgin düşüşlerin meydana gelmesi
- Dikkat ve odaklanma ile ilgili çeşitli sorunlar yaşamak
- Özgüven kaybı
- Kendini başarısız, eksik, yetersiz ve değersiz görmek
- Tedirginlik ve huzursuzluk
- Uyku düzensizliği
- Terleme ve titreme
- Yorgunluk, halsizlik ve enerji düşüklüğü
- Karın ağrısı, mide bulantısı ve çarpıntı
Sınav Kaygısının Nedenleri Nelerdir?
Öğrencilerin akademik başarı düzeylerini doğrudan etkileyen sınav kaygısının temel nedenleri şunlardır:
- Hazırlık sürecinde veya sınav esnasında zamanı verimli şekilde kullanamamak
- Doğru ve etkili çalışma stratejileri uygulayamamak
- Ders yükünün altından kalkamamak
- Yakın çevrenin akademik başarı konusunda aşırı baskıcı tutum ve davranışlarına maruz kalmak
- Sınavlara gereğinden fazla anlam yüklemek
- Kendi değerini sınavda sergileyeceği performans ile özdeşleştirmek
- Başarısız olma, yargılanma ve sevilmeme korkusu
- Mükemmeliyetçi ve rekabetçi kişilik yapısı
Sınav Kaygısıyla Baş Etme Yöntemleri
Sınav kaygısı, bilgilerin gerekli durumlarda doğru şekilde kullanılmasını engelleyerek akademik başarının düşmesine sebep olabilir. Kaygı düzeyini en aza indirerek istenen performansın elde edilebilmesi için uygulanabilecek temel adımlar şunlardır:
- Zamanı etkili kullanma becerisi geliştirilmelidir.
- Gerekli durumlarda nefes ve gevşeme egzersizleri yapılmalıdır.
- Beslenme ve uyku düzeni denetim altında tutulmalıdır.
- Kaygıyı bastırmak yerine kaygının oluşum nedenleri tespit edilerek bu doğrultuda ilerlenmelidir.
- Eğitim – öğretim süreci boyunca planlı çalışılmalıdır.
- Kaygının baş edilemeyecek seviyeye ulaşması durumunda ruh sağlığı alanında uzman kişilerden destek alınmalıdır.
NOT: Öğrencilerin sınav kaygısı ile baş edebilmeleri için ebeveynlere de bazı görev ve sorumluluklar düşmektedir. Aileler tarafından çocuklarını başkalarıyla kıyaslayıcı bir tutum sergilenmemeli, derslerdeki başarı düzeylerine göre olumsuz ve yıkıcı nitelikte yorumlar yapılmamalıdır.